ตรรกศาสตร์ การสรุปเชิงเหตุผล

ครั้งที่แล้วเขียนเรื่อง การสรุปเหตุผลเชิงตรรกะ มีผู้ต้องการอยากได้แบบฝึกหัด มาคราวนี้ จึงจัดให้นะครับ

การสรุปเหตุผล ต้องอาศัยเหตุ หรือ premises ที่ให้มา โดยต้องเชื่อว่า เหตุที่ให้มานั้นเป็นจริง การสรุปถ้ายึดตามหลักภาษาหรือความหมายแล้ว อาจจะทำให้ผิดไปจากหลักของ ตรรกะ เช่น

ถ้าเป็นไข้ จะทำให้ปวดหัว
วันนี้ฉันปวดหัว
สรุปว่า ฉันเป็นไข้

ถ้าดูตามความหมายก็อาจจะถูกต้อง
แต่ถ้าตรวจดูตามหลักตรรกะ แล้ว จะเห็นว่า ไม่เป็นจริง เพราะ อาการปวดหัว อาจจะเกิดได้หลายสาเหตุ เช่น เป็นไมเกรน ก็ปวดหัวได้เหมือนกัน

การสรุปแบบนี้ เรียกว่าเป็นข้อผิดพลาด หรือ Error ชนิดหนึ่ง ที่เรียกว่า Affirming the Consequent

ต้องการทบทวนหลักการสรุปเหตุผลเชิงตรรกะ    คลิกทีนี่

ดาวน์โหลด App สอบ ก.พ. สำหรับ Android ฟรี ที่ Play Store

• ตามหลักสูตร ก.พ. ใหม่
• มีแนวข้อสอบ มากกว่า 1,000 ข้อ
• มีเฉลยอย่างละเอียด มีคำอธิบายทุกข้อ
• มีสรุปและเทคนิคการทำข้อสอบ
• มีชุดข้อสอบให้ลองทำ พร้อมจับเวลา

คลิกที่ปุ่มเพื่อไปดาวน์โหลด

คำสั่ง:ให้ท่านเลือกข้อที่ถูกต้องมากที่สุด

ข้อ 1.

ถ้าวันนี้ฝนไม่ตก ฉันจะซักผ้า ฉันไม่ซักผ้า ดังนั้น

 

1. วันนี้ฝนตก

2. วันนี้เมฆมาก

3. วันนี้ฝนไม่ตก

4. สรุปไม่ได้

 

dummy text

P = วันนี้ฝนไม่ตก
Q = ฉันจะซักผ้า
P → Q และ ~Q สรุป: ~P
(Modus Tollens)

 

ข้อ 2.

คนถูกทำโทษเพราะทำความผิด เขาไม่ถูกทำโทษ ดังนั้น

 

1. เขาไม่ถูกจับได้

2. เขาถูกทำโทษ

3. เขาไม่ได้ทำผิด

4. สรุปไม่ได้

 

dummy text

P = คนทำความผิด
Q = คนถูกทำโทษ
P → Q และ ~Q สรุป: ~P
(Modus Tollens)

 

ข้อ 3.

กินอาหารมากทำให้อิ่ม วันนี้ฉันอิ่ม สรุปว่า

 

1. ฉันกินอาหารมาก

2. ฉันไม่ได้กินอาหาร

3. ฉันไม่หิว

4. สรุปไม่ได้

 

dummy text

P = (คน)กินอาหารมาก
Q = (คน)อิ่ม
P → Q และ Q สรุป: สรุปไม่ได้
สรุปไม่ได้ตามหลัก ยืนยันส่วนหลัง (Affirming the Consequent)

 

ข้อ 4.

เขาจะไปเชียงใหม่ถ้ามีคนมาชวน เขาไม่ไปเชียงใหม่ สรุปว่า

 

1. เขาปฏิเสธคนที่มาชวน

2. เขาไปเชียงราย

3. ไม่มีคนมาชวนไปเชียงใหม่

4. สรุปไม่ได้

 

dummy text

P = มีคนมาชวน
Q = เขาจะไปเชียงใหม่
P → Q และ ~Q สรุป: ~P
(Modus Tollens)

 

ข้อ 5.

ถ้าเขาถูกรางวัลใหญ่ เขาจะเลี้ยงฉลอง เขาถูกรางวัลที่ 2 สรุปว่า

 

1. เขาถูกรางวัลใหญ่

2. เขาจะได้เงินก้อนโต

3. เขาจะจัดงานเลี้ยงฉลอง

4. สรุปไม่ได้

 

dummy text

P = เขาถูกรางวัลใหญ่
Q = เขาจะเลี้ยงฉลอง
P → Q และ P สรุป: Q
(Modus Ponens)

 

ข้อ 6.

ถ้าไปทำงาน ผมจะโทรถึงคุณนิสา วันนี้ผมไม่ไปทำงาน แสดงว่า

 

1. ผมไม่โทรถึงคุณนิสา

2. ผมอาจจะไม่สบาย

3. ผมจะโทรถึงคุณนิสา

4. สรุปไม่ได้

 

dummy text

P = (ผม)ไปทำงาน
Q = ผมจะโทรถึงคุณนิสา
P → Q และ ~P สรุป: สรุปไม่ได้
ตามหลักการ ปฏิเสธส่วนหน้า (Denying the Antecedent)

 

ข้อ 7.

ครูทุกคนต้องไปโรงเรียน สมศักดิ์ไม่ใช่ครู ดังนั้น

 

1. สมศักดิ์ต้องไปโรงเรียน

2. สมศักดิ์ไม่ต้องไปโรงเรียน

3. สมศักดิ์เป็นภารโรง

4. สรุปไม่ได้

 

dummy text

P = ครู
Q = ไปโรงเรียน
P → Q และ ~P สรุป: สรุปไม่ได้
ปฎิเสธส่วนหน้า (Denying the Antecedent)

 

ข้อ 8.

คนสวยทุกคน เป็นคนหุ่นดี ธิดาเป็นเทพีสงกรานต์ ดังนั้น

 

1. ธิดาเป็นคนหุ่นดี

2. ธิดาเป็นคนสวย

3. ธิดาเป็นคนสวยและหุ่นดี

4. สรุปไม่ได้

 

dummy text

ข้อสรุปไม่เกี่ยวข้องกับเงื่อนไข เหตุผลที่ยกมา
ธิดาอาจจะสวย และมีหุ่นดี หรือสวยอย่างเดียว หรือ สวยก็ไม่สวย หุ่นก็ไม่ดี แต่เป็นนางสงกรานต์ ก็ได้ จึงไม่แน่นอน

 

ข้อ 9.

แดงสูงกว่าดำ แต่เขียวสูงกว่าแดง และดำสูงกว่าเหลือง ใครสูงที่สุด

 

1. แดง

2. เขียว

3. ดำ

4. สรุปไม่ได้

 

dummy text

 

ข้อ 10.

คนที่สุขภาพแข็งแรงเพราะออกกำลังกายเป็นประจำ สมานมีสุขภาพแข็งแรง สรุปว่า

 

1. สมานออกกำลังกายเป็นประจำ

2. สมานกินอาหารที่ถูกสุขภาพ

3. สมานไม่ออกกำลังกาย

4. สรุปไม่ได้

 

dummy text

P = ออกกำลังกายเป็นประจำ
Q = สุขภาพแข็งแรง
P → Q และ Q สรุป: สรุปไม่ได้
ตามกฎ ยืนยันส่วนหลัง (Affirming the Consequent)

 

ข้อ 11.

ถ้าสุดามาหาฉัน ฉันจะไปว่ายน้ำ ฉันไม่ได้ไปว่ายน้ำ ฉะนั้น

 

1. สุดาไม่ได้มาหาฉัน

2. สุดาไม่ได้ว่ายน้ำ

3. สุดาไปว่ายน้ำคนเดียว

4. สรุปไม่ได้

 

dummy text

P = สุดามาหาฉัน
Q = ฉันจะไปว่ายน้ำ
P → Q และ ~Q สรุป: ~P
(Modus Tollens)

 

ข้อ 12.

บัณฑิตทุกคนที่จบจาก มหาวิทยาลัยราชภัฏทุกแห่ง เป็นคนมีความรับผิดชอบ นายประสาทจบจาก มหาวิทยาลัยราชภัฏหมู่บ้านจอมบึง ดังนั้น

 

1. มหาวิทยาลัยราชภัฏหมู่บ้านจอมบึง ผลิตบัณฑิตที่มีความรับผิดชอบ

2. บัณฑิตที่จบจากมหาวิทยาลัยราชภัฏหมู่บ้านจอมบึง มีคุณภาพ

3. นายประสาท จบจากมหาวิทยาลัยราชภัฏหมู่บ้านจอมบึง

4. นายประสาท เป็นคนมีความรับผิดชอบ

 

dummy text

นายประสาทเป็นคนมีความรับผิดชอบ ตามแผนภาพข้างล่างนี้

 

ข้อ 13.

คนมี 2 ขา ปุ๊กปิ๊กไม่ใช่คน ดังนั้น

 

1. ปุ๊กปิ๊กเป็นแมว

2. ปุ๊กปิ๊กเป็นผู้หญิง

3. ปุ๊กปิ๊กไม่มีสองขา

4. สรุปไม่ได้

 

dummy text

P = คน
Q = มี 2 ขา
P → Q และ ~P สรุป: สรุปไม่ได้
สรุปไม่ได้ ตามกฎ ปฏิเสธส่วนหน้า (Denying the Antecedent)

 

ข้อ 14.

ยาเสพติดทุกชนิดเป็นสิ่งให้โทษ สุราเป็นสิ่งให้โทษ ดังนั้น

 

1. สุราเป็นยาเสพติด

2. ยาเสพติดคือสุรา

3. สุราทุกชนิดให้โทษ

4. สรุปไม่ได้

 

dummy text

 

ข้อ 15.

ถ้าฝนตกแล้วจะตากผ้าไม่แห้ง วันนี้ตากผ้าแห้ง ดังนั้น

 

1. ฝนตก

2. ฝนไม่ตก

3. แดดดี

4. สรุปไม่ได้

 

dummy text

P = ฝนตก
Q = ตากผ้าไม่แห้ง
P → Q และ ~Q สรุป: ~P
(Modus Tollens)

 

ข้อ 16.

แดงนอนตื่นสายเฉพาะวันหยุด วันนี้แดงตื่นเช้า แสดงว่า

 

1. แดงต้องไปทำงาน

2. วันนี้แดงขยัน

3. วันนี้ไม่ใช่วันหยุด

4. สรุปไม่ได้

 

dummy text

P = วันหยุด
Q = นอนตื่นสาย
P → Q และ ~Q สรุป: ~P
(Modus Tollens)

 

ข้อ 17.

สุดาซักเสื้อผ้าเฉพาะวันเสาร์ วันนี้สุดาไม่ซักเสื้อผ้า สรุปว่า

 

1. สุดาไม่มีผงซักฟอก

2. วันนี้วันศุกร์

3. วันนี้ไม่ใช่วันเสาร์

4. สรุปไม่ได้

 

dummy text

P = วันเสาร์
Q = สุดาซักเสื้อผ้า
P → Q และ ~Q สรุป: ~P
(Modus Tollens)

 

ข้อ 18.

ถ้าฝนตก ฉันจะไม่ไปดูภาพยนตร์ วันนี้ฉันไปดูภาพยนตร์ ดังนั้นสรุปได้ว่า

 

1. วันนี้ฝนตก

2. วันนี้ฝนไม่ตก

3. วันนี้ฝนอาจจะไม่ตก

4. ยังสรุปแน่นอนไม่ได้

 

dummy text

P = ฝนตก
Q = ฉันจะไม่ไปดูภาพยนตร์
P → Q และ ~Q สรุป: ~P
(Modus Tollens)

 

ข้อ 19.

สมนึกเป็นคนซื่อสัตย์ สมนึกเป็นลูกกตัญญู สรุปได้ว่า

 

1. สมนึกเป็นคนไม่ซื่อสัตย์

2. สมนึกเป็นลูกไม่กตัญญู

3. สมนึกเป็นลูกกตัญญู ที่ซื่อสัตย์

4. สรุปไม่ได้

 

dummy text

เงื่อนไขไม่ได้บอกความสัมพันธ์ของ ความซื่อสัตย์และความกตัญญู อีกทั้งสมนึก อาจจะเป็นคนเดียวกัน หรือคนละคน ก็ได้
ดังนั้น จึงสรุปไม่ได้

 

ข้อ 20.

ถ้าบุญชูพลาดรถไฟ ขบวน 7 โมงเช้า แล้วจะมาโรงเรียนสายสาย วันนี้บุญชูมาโรงเรียนสาย สรุปได้ว่า

 

1. บุญชูพลาดรถไฟ ขบวน 7 โมงเช้า

2. บุญชูขี่รถมอเตอร์ไซต์มาโรงเรียน

3. บุญชูนอนตื่นสาย

4. สรุปไม่ได้

 

dummy text

P = บุญชูพลาดรถไฟ ขบวน 7 โมงเช้า
Q = (บุญชู)มาโรงเรียนสายสาย
P → Q และ Q สรุป: สรุปไม่ได้
ยืนยันส่วนหลัง (Affirming the Consequent)

 

ข้อ 21.

นกมีหู หนูมีปีก นกมีหู ดังนั้น

 

1. หนูมีหู

2. นกไม่มีปีก

3. หนูมีปีก

4. นกไม่มีหู

 

dummy text

P = หนูมีหู
Q = หนูมีปีก
P → Q และ P สรุป: Q
(Modus Ponens)

 

ข้อ 22.

นกมีหู หนูมีปีก นกไม่มีหู ดังนั้น

 

1. หนูไม่มีหู

2. หนูไม่มีปีก

3. นกมีปีก

4. สรุปไม่ได้

 

dummy text

P = หนูมีหู
Q = หนูมีปีก
P → Q และ ~P สรุป: สรุปไม่ได้
(ปฎิเสธส่วนหน้า - Denying the Antecedent)

 

ข้อ 23.

นกมีหู หนูมีปีก หนูไม่มีปีก ดังนั้น

 

1. หนูมีหู

2. นกไม่มีปีก

3. หนูมีปีก

4.นกไม่มีหู

 

dummy text

P = หนูมีหู
Q = หนูมีปีก
P → Q และ ~Q สรุป: ~P
(Modus Tollens)

 

ข้อ 24.

นกมีหู หนูมีปีก หนูมีปีก ดังนั้น

 

1. หนูมีหู

2. นกไม่มีปีก

3. หนูมีปีก

4. สรุปไม่ได้

 

dummy text

P = หนูมีหู
Q = หนูมีปีก
P → Q และ Q สรุป: สรุปไม่ได้
(ยืนยันส่วนหลัง - Affirming the Consequent)